Việt Nam và Cuộc Cách Mạng Phát Triển AI

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ là một xu hướng mà đã trở thành động lực cốt lõi thúc đẩy tăng trưởng cho các quốc gia và doanh nghiệp. Tại Việt Nam, AI đang được định vị là một công nghệ chiến lược, với hệ sinh thái từ hạ tầng đến ứng dụng đang phát triển nhanh chóng. Bài viết này của CentriX sẽ giúp bạn khám phá toàn cảnh sự phát triển AI tại Việt Nam, từ chính sách quốc gia đến hiệu quả thực tiễn tại các doanh nghiệp, cùng những con số ấn tượng chứng minh vai trò thiết yếu của công nghệ này.

1. Toàn cảnh AI trên thế giới và cơ hội cho Việt Nam

1.1 AI đang tái định hình doanh nghiệp toàn cầu

Trong kỷ nguyên công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành động lực then chốt giúp các doanh nghiệp thay đổi cách vận hành, tiếp cận khách hàng và ra quyết định. Theo Gartner, một trong những tổ chức nghiên cứu hàng đầu thế giới, có đến 80% doanh nghiệp lớn đã đưa AI vào chiến lược chuyển đổi số của họ.

Đặc biệt, AI Agents – các tác nhân thông minh có khả năng học hỏi, phân tích và phản hồi – đang giúp:

• Tăng năng suất lao động lên đến 30%
  
• Giảm chi phí vận hành từ 15% đến 20%
  
• Tăng độ chính xác trong dự đoán thị trường và hành vi khách hàng

Chuyên gia từ McKinsey dự báo, các AI Agents sẽ tạo ra giá trị lên đến 4.400 tỷ USD mỗi năm, chủ yếu đến từ các lĩnh vực như tài chính, y tế, sản xuất và bán lẻ.

1.2 Việt Nam: Bắt nhịp nhanh với xu thế toàn cầu

Việt Nam đã không đứng ngoài cuộc chơi. Năm 2021, Chính phủ đã ban hành Chiến lược Quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đến năm 2030, đặt mục tiêu:

• Đưa Việt Nam vào top 4 quốc gia dẫn đầu ASEAN về AI
  
• Hình thành 50 doanh nghiệp AI nòng cốt
  
• Xây dựng đội ngũ 10.000 chuyên gia AI chất lượng cao

Sự đồng hành từ Chính phủ không chỉ tạo động lực cho doanh nghiệp công nghệ mà còn mở ra cơ hội cho các ngành truyền thống như ngân hàng, bán lẻ, giáo dục và logistics ứng dụng AI hiệu quả.

2. Hệ sinh thái AI tại Việt Nam: Từ hạ tầng đến ứng dụng

2.1 Hạ tầng công nghệ: Bệ phóng cho phát triển AI

Hệ sinh thái AI không thể phát triển nếu thiếu hạ tầng công nghệ mạnh mẽ. Trong những năm gần đây, các tập đoàn lớn tại Việt Nam đã đẩy mạnh đầu tư vào các trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây và năng lực AI tính toán cao.

• Viettel ra mắt AI Factory – nhà máy nghiên cứu, thử nghiệm và sản xuất AI đầu tiên tại Việt Nam.
  
• FPT xây dựng trung tâm dữ liệu AI tại Quy Nhơn, hợp tác với các viện nghiên cứu quốc tế.
  
• VNPT và CMC phát triển hệ sinh thái cloud AI, cung cấp nền tảng AI dưới dạng dịch vụ cho các doanh nghiệp SME.

Nhờ đó, các doanh nghiệp Việt Nam, từ startup đến tập đoàn lớn, đều có cơ hội tiếp cận AI với chi phí hợp lý, không cần đầu tư hệ thống đắt đỏ.

2.2 Các nền tảng AI thuần Việt vươn lên

Không chỉ xây dựng hạ tầng, Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng AI “Make in Vietnam”:

• FPT.AI: Nền tảng tích hợp AI giọng nói, chatbot, OCR và phân tích ngôn ngữ tiếng Việt tự nhiên, đang được hơn 200 doanh nghiệp sử dụng.
  
• Zalo AI: Phát triển nhận diện khuôn mặt, chuyển giọng nói thành văn bản (speech-to-text) và dịch tự động.
  
• MISA AVA: Trợ lý ảo kế toán, giúp doanh nghiệp tự động hóa nhiều nghiệp vụ tài chính.

Sự xuất hiện của các nền tảng AI nội địa không chỉ giúp tiết kiệm chi phí bản quyền phần mềm nước ngoài mà còn phù hợp với ngữ cảnh và ngôn ngữ tiếng Việt, mang lại trải nghiệm tối ưu cho người dùng trong nước.

3. Doanh nghiệp Việt đang ứng dụng AI ra sao?

3.1 Ngành ngân hàng: Tái cấu trúc vận hành bằng AI

Ngành tài chính – ngân hàng tại Việt Nam đang đi đầu trong việc tích hợp AI vào quy trình quản trị và chăm sóc khách hàng. Các ngân hàng như VietinBank, Sacombank, SCB đã triển khai AI để:

• Tự động hóa tư vấn khách hàng qua chatbot thông minh
  
• Phân tích rủi ro tín dụng và hành vi tài chính người dùng
  
• Cắt giảm tới 70% nhân sự vận hành ở các khâu lặp lại

Việc áp dụng AI đã cho phép các ngân hàng giảm đáng kể số lượng phòng giao dịch trực tiếp, đồng thời nâng cao trải nghiệm khách hàng trên các nền tảng số.

3.2 Chứng khoán MBS: Trợ lý Dolphin giúp tăng trưởng thần tốc

Công ty chứng khoán MBS triển khai trợ lý AI tên Dolphin – hỗ trợ khách hàng ra quyết định đầu tư, phân tích thị trường và theo dõi danh mục. Kết quả:

• Số lượng khách hàng tăng 1,4 lần
  
• Dư nợ margin tăng gấp 2 lần
  
• Doanh thu và lợi nhuận tăng hơn 30% chỉ sau 1 năm

Đây là ví dụ điển hình cho việc ứng dụng AI không chỉ để tiết kiệm mà còn tạo ra giá trị kinh doanh mới và nâng cao lợi thế cạnh tranh.

3.3 MarTech: Tiết kiệm ngân sách, tăng tỷ lệ chuyển đổi

Các nền tảng AI trong Marketing Technology (MarTech) đang giúp doanh nghiệp tối ưu quảng cáo và nội dung tiếp thị:

• Giảm 30% chi phí quảng cáo nhờ phân tích đúng hành vi người dùng
  
• Cá nhân hóa nội dung tự động dựa trên dữ liệu CRM và phản hồi thực tế
  
• Tăng tỷ lệ chuyển đổi (CVR) bằng dự đoán hành vi người mua

Đặc biệt trong ngành thương mại điện tử, AI đang giúp doanh nghiệp ra quyết định nhanh và hiệu quả hơn trong việc phân bổ ngân sách truyền thông.

3.4 Teky: Trí tuệ nhân tạo hỗ trợ giáo dục

Học viện công nghệ Teky đã ứng dụng AI để tự động hóa quy trình tuyển sinh và tư vấn học viên, với kết quả rõ rệt:

• Cắt giảm 70% nhân sự chuyên viên tư vấn online
  
• Tự động nhận diện nhu cầu học viên và đề xuất khóa học phù hợp
  
• Tiết kiệm 50% thời gian xử lý booking và hỗ trợ class tour

Điều này cho thấy tiềm năng to lớn của AI trong ngành giáo dục – nơi mà cá nhân hóa trải nghiệm học tập ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu.

3.5 MISA AVA: Tự động hóa kế toán cho hàng nghìn doanh nghiệp

MISA AVA là một trong những trợ lý AI ứng dụng hiệu quả nhất tại Việt Nam. Công cụ này giúp:

• Tự động hóa 100% công việc kế toán cơ bản: nhập hóa đơn, tạo chứng từ, thêm hàng hóa, hạch toán…
  
• Tiết kiệm đến 80% thời gian xử lý chứng từ
  
• Giảm rủi ro sai sót thủ công xuống dưới 2%

Hiện tại, nền tảng đang phục vụ hàng nghìn doanh nghiệp SMEs, giúp họ tiết kiệm chi phí thuê nhân sự và nâng cao độ chính xác trong quản lý tài chính.

4. Vai trò của Nhà nước và chính quyền địa phương trong phát triển AI

4.1 Chính phủ đặt AI là trung tâm trong chiến lược quốc gia

Theo ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA):

“Chúng tôi – những doanh nghiệp công nghệ số – đang đặt khách hàng làm trung tâm và nghiên cứu, phát triển các giải pháp AI phù hợp thực tiễn nhất.”

Điều này cho thấy nhà nước không đi một mình, mà đang tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp cùng tham gia phát triển hệ sinh thái AI một cách bền vững.

4.2 TP.HCM: Đầu tàu phát triển AI đa ngành

Thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai hàng loạt giải pháp đột phá để phát triển AI toàn diện:

• Phát triển hạ tầng số: 5G, open data, điện toán biên
  
• Đào tạo nguồn nhân lực AI từ cấp đại học đến phổ thông
  
• Ứng dụng AI vào y tế, giáo dục, giao thông và hành chính công

Theo ông Võ Minh Thành – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, thành phố đang xây dựng mô hình chính quyền số sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) và AI làm nền tảng ra quyết định trong quản lý công.

Xem thêm: Google ra mắt Mô hình Siêu nhẹ Gemma 3n

5. Doanh nghiệp Việt cần làm gì để tận dụng AI hiệu quả?

Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo không còn là câu chuyện của các tập đoàn lớn, mà đang trở thành nhu cầu thiết yếu đối với mọi doanh nghiệp – từ công ty khởi nghiệp cho đến doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Tuy nhiên, để triển khai AI thành công, các doanh nghiệp Việt cần chú trọng đến 3 yếu tố then chốt sau đây:

5.1 Đầu tư hạ tầng dữ liệu bài bản

AI chỉ có thể phát huy hiệu quả khi có nguồn dữ liệu đầy đủ, chính xác và liên tục cập nhật. Việc đầu tư bài bản vào hạ tầng dữ liệu – bao gồm hệ thống quản trị dữ liệu (DMS), trung tâm dữ liệu (Data Lake), bảo mật và lưu trữ – là nền tảng quan trọng giúp AI “học” đúng và xử lý nhanh.

Doanh nghiệp cần:

• Triển khai quy trình thu thập và chuẩn hóa dữ liệu đầu vào
  
• Thiết lập hệ thống phân quyền truy cập và bảo vệ dữ liệu khách hàng
  
• Xây dựng kho dữ liệu mở, có khả năng tích hợp với các mô hình AI nội bộ hoặc bên ngoài

Một hệ thống dữ liệu kém chất lượng có thể khiến AI phản hồi sai lệch, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ra quyết định và trải nghiệm người dùng.

5.2 Xây dựng năng lực AI nội bộ

Công nghệ AI tuy mạnh mẽ nhưng sẽ không hiệu quả nếu thiếu đội ngũ nhân sự hiểu biết và làm chủ công nghệ. Các doanh nghiệp Việt cần thúc đẩy:

• Đào tạo lại (reskill) cho nhân sự hiện tại, đặc biệt là ở các vị trí quản lý, marketing, kế toán, chăm sóc khách hàng
  
• Tuyển dụng chuyên gia AI hoặc hợp tác với các công ty cung cấp giải pháp AI để chuyển giao công nghệ
  
• Tổ chức các khóa đào tạo nội bộ, chương trình mentor và bootcamp ngắn hạn để tăng tốc hiểu biết ứng dụng AI

Chuyển đổi AI không chỉ là câu chuyện kỹ thuật mà còn là quá trình thay đổi tư duy, văn hóa tổ chức và cách tiếp cận công việc.

5.3 Lựa chọn đối tác công nghệ chiến lược

Không phải doanh nghiệp nào cũng đủ nguồn lực để tự xây dựng toàn bộ giải pháp AI từ đầu. Vì vậy, việc tìm đúng đối tác công nghệ có kinh nghiệm, uy tín sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh được rủi ro thử – sai.

Một số lưu ý khi lựa chọn đối tác triển khai AI:

• Đối tác có kinh nghiệm triển khai cho doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực
  
• Giải pháp cung cấp dễ tích hợp với hệ thống sẵn có
  
• Có khả năng đào tạo, hỗ trợ và cập nhật liên tục theo nhu cầu thực tiễn

Các nền tảng như FPT.AI, MISA, Zalo AI, akaBot, hoặc các đối tác quốc tế như Microsoft Azure AI, Google Cloud AI đều đang cung cấp giải pháp phù hợp cho từng quy mô doanh nghiệp Việt.

Kết luận

Việt Nam với chính sách quốc gia rõ ràng, hệ sinh thái AI đang phát triển mạnh và sự vào cuộc của cả khối công – tư đã cho thấy tầm nhìn dài hạn và quyết tâm bứt phá. Tuy nhiên, để AI thực sự tạo nên đột phá, mỗi doanh nghiệp cần chủ động đầu tư vào hạ tầng, nhân lực và lựa chọn đối tác phù hợp để triển khai giải pháp đúng cách.

Cuộc cách mạng AI đang diễn ra – và Việt Nam hoàn toàn có thể là quốc gia tiên phong tại Đông Nam Á nếu nắm bắt đúng cơ hội ngay từ hôm nay.

Xem thêm: Chatbot AI sai lệch thông tin – Cảnh báo thông tin giả