Trung Quốc phát triển AI hiểu ngôn ngữ động vật

Bạn từng bối rối không hiểu thú cưng của mình muốn gì? Công nghệ AI từ Trung Quốc có thể giúp bạn “dịch” tiếng kêu, hành vi của chó mèo thành lời nói con người – mở ra kỷ nguyên giao tiếp mới với động vật. Cùng CentriX khám phá ngay!

Trong hàng ngàn năm, con người luôn khát khao hiểu được những gì động vật đang cảm nhận và muốn nói. Giờ đây, giấc mơ đó đang tiến gần hơn bao giờ hết nhờ vào sự phát triển của trí tuệ nhân tạo. Mới đây, Baidu – gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc – đã nộp bằng sáng chế cho một hệ thống AI hiểu ngôn ngữ động vật, có khả năng phiên dịch tiếng sủa, tiếng kêu và hành vi của động vật thành ngôn ngữ con người.

1. Khát vọng lâu đời: Con người muốn “trò chuyện” với động vật

1.1. Những nỗ lực ban đầu: từ huấn luyện đến công nghệ hỗ trợ

Con người từ lâu đã cố gắng xây dựng mối liên kết đặc biệt với thú cưng thông qua huấn luyện, quan sát hành vi hoặc sử dụng công nghệ đơn giản như các nút bấm âm thanh. Các video lan truyền trên TikTok hay YouTube cho thấy nhiều chú chó có thể “nói chuyện” bằng cách nhấn vào nút từ như “đói”, “chơi”, “đi dạo”…

Tuy nhiên, phương pháp này vẫn khá cơ học và không thể hiện được cảm xúc, ngữ cảnh hay sắc thái đa dạng trong tiếng kêu tự nhiên của động vật.

1.2. Hạn chế hiện tại và rào cản ngôn ngữ tự nhiên

Khác với con người, động vật không có hệ thống ngôn ngữ rõ ràng. Hành vi, tiếng kêu của chúng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như cảm xúc, hoàn cảnh, bản năng. Do đó, việc hiểu chính xác những gì chúng muốn truyền đạt vẫn là một thách thức.

2. Baidu và bước tiến đột phá trong AI hiểu ngôn ngữ động vật

2.1. Baidu – “ông lớn” AI của Trung Quốc

Baidu không phải là cái tên xa lạ trong cuộc đua AI. Với những thành tựu như mô hình Ernie Bot – đối thủ của ChatGPT tại Trung Quốc – công ty này đang đầu tư mạnh vào AI thế hệ mới. Theo báo cáo tài chính năm 2024, mảng AI chiếm hơn 20% doanh thu của Baidu, với mức đầu tư nghiên cứu và phát triển lên đến 3 tỷ USD (Nguồn: Bloomberg).

2.2. Bằng sáng chế AI phiên dịch tiếng động vật

Vào tháng 12/2024, Baidu đã nộp một bằng sáng chế lên Cục Sở hữu Trí tuệ Quốc gia Trung Quốc. Tài liệu này, được công bố vào ngày 6/5/2025, mô tả một hệ thống AI có khả năng:

• Thu thập dữ liệu âm thanh, cử chỉ, dấu hiệu sinh học của thú cưng;
  
• Sử dụng công nghệ học sâu (Deep Learning), xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP);
  
• Xác định trạng thái cảm xúc như “căng thẳng”, “vui mừng”, “đói”, “muốn chơi”;
  
• Tạo ra giọng nói mô phỏng riêng biệt cho từng con vật.

2.3. AI “nói thay” thú cưng như thế nào?

Cốt lõi của công nghệ nằm ở khả năng gán ý nghĩa cho các biểu hiện phi ngôn ngữ. Thay vì chỉ dịch tiếng sủa thành một từ đơn lẻ, AI sẽ phân tích kết hợp nhiều yếu tố như cường độ âm thanh, hành vi đi kèm, nhịp tim (nếu có wearable) để xác định ý định thực sự.

Ví dụ: Nếu chó sủa liên tục, chạy loanh quanh cửa chính, nhịp tim tăng cao – AI có thể nhận biết “nó muốn đi ra ngoài” và nói: “Tớ muốn đi dạo một chút!”

3. Ứng dụng thực tế: Phiên dịch tiếng chó mèo bằng điện thoại?

3.1. Giao diện đơn giản: chỉ cần camera hoặc micro

Baidu kỳ vọng người dùng chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh, mở app, hướng camera về thú cưng hoặc ghi âm tiếng kêu. Hệ thống AI sẽ xử lý ngay lập tức và đưa ra thông điệp bằng lời nói hoặc văn bản.

Điều này tương tự như công nghệ Google Lens nhưng áp dụng cho hành vi động vật.

3.2. Phản hồi chính là bằng chứng xác thực

Khác với các ứng dụng trò chuyện giả lập, AI này sẽ được kiểm chứng bằng cách quan sát phản hồi. Nếu chó mèo thể hiện sự vui vẻ hoặc nhu cầu được đáp ứng sau khi người chủ hiểu “thông điệp” – điều đó cho thấy AI hoạt động chính xác.

Một nghiên cứu thử nghiệm nhỏ tại Bắc Kinh trên 50 con chó đã cho thấy tỉ lệ “diễn giải đúng nhu cầu” đạt 78% khi ứng dụng AI phiên dịch hành vi (Nguồn: SCMP).

3.3. Loài động vật nào có thể được “dịch”?

Dù công nghệ rất tiềm năng, nhưng hiện tại nó phù hợp nhất với động vật có khả năng biểu cảm đa dạng và quen sống gần con người như chó, mèo, chim, thỏ. Với các loài như cá, chuột, hoặc bò sát, việc thu thập dữ liệu và xác định ngữ cảnh sẽ khó khăn hơn nhiều.

4. Tiềm năng và thách thức của công nghệ AI động vật

4.1. Lợi ích thực tế trong đời sống và nghiên cứu

• Chăm sóc thú cưng tốt hơn: Chủ nuôi hiểu khi nào thú cưng cảm thấy khó chịu, cần ăn hoặc đi vệ sinh.
  
• Giảm bỏ rơi, lạm dụng: Khi hiểu được cảm xúc, hành vi của vật nuôi, người chủ sẽ có mối liên kết tốt hơn.
  
• Hỗ trợ thú y: Dự đoán bệnh thông qua hành vi bất thường.
  
• Bảo tồn động vật hoang dã: Áp dụng với động vật trong rừng để hiểu stress, nhu cầu sinh sản…

4.2. Các rào cản về kỹ thuật và đạo đức

• Độ chính xác: Ngôn ngữ động vật không cố định, nên AI cần liên tục cập nhật và học hỏi.
  
• Dữ liệu đào tạo: Phải có hàng triệu mẫu dữ liệu chuẩn hóa – điều rất khó với từng giống loài.
  
• Bảo mật sinh học: Dữ liệu sinh học từ wearable của thú cưng cần được bảo vệ như dữ liệu cá nhân.
  
• Đạo đức: Việc tạo giọng nói cho thú cưng liệu có khiến chúng bị “nhân hóa” quá mức?

Xem thêm: OpenAI thu hồi bản cập nhật ChatGPT nịnh hót

5. Không chỉ Baidu: Cuộc đua AI hiểu ngôn ngữ động vật toàn cầu

5.1. Các công ty khác cũng đã bắt đầu

Baidu không phải người duy nhất quan tâm đến lĩnh vực này:

• Zoolingua (Mỹ) do Tiến sĩ Con Slobodchikoff – chuyên gia ngôn ngữ động vật sáng lập.
  
• Amazon từng đăng ký bằng sáng chế thiết bị đeo AI dành cho chó.
  
• Sony phát triển robot chó Aibo có thể cảm nhận và phản ứng theo cảm xúc.

5.2. Hợp tác và cạnh tranh trên toàn cầu

Với sự phát triển nhanh chóng của AI đa phương thức, nhiều viện nghiên cứu quốc tế đang tìm cách hợp tác dữ liệu. Trong tương lai, có thể sẽ xuất hiện bộ “từ điển” cảm xúc động vật toàn cầu – do nhiều quốc gia cùng đóng góp.

6. Kết luận: Tương lai chúng ta sẽ hiểu được thú cưng?

6.1. Giao tiếp xuyên loài không còn là điều viển vông

Với những tiến bộ mà Baidu đang đạt được, cùng sự đầu tư của các tên tuổi lớn toàn cầu, giấc mơ hiểu và giao tiếp với thú cưng đã không còn là khoa học viễn tưởng. Trong vòng 5–10 năm tới, việc hiểu thú cưng thông qua điện thoại có thể trở nên phổ biến như việc dùng Google Translate hiện nay.

6.2. Kết nối cảm xúc sâu sắc hơn giữa người và động vật

Không chỉ là công cụ công nghệ, AI ngôn ngữ động vật hứa hẹn sẽ thay đổi cách chúng ta nhìn nhận thế giới sinh vật. Khi hiểu được nhu cầu, cảm xúc của thú cưng, mối quan hệ giữa con người và động vật sẽ trở nên sâu sắc, đồng cảm và nhân văn hơn.

Xem thêm: Robot Unitree H1 tấn công người